طب یوسفی

طب یوسفى یا «جامع الفوائد»، به قلم یوسف بن محمد بن یوسف طبیب هروى تألیف شده است. این اثر در حقیقت شرح رساله علاج الامراض مؤلف است. تاریخ اتمام تألیف این اثر ارزشمند 18 ماه رمضان سال 917ق ذکر شده است. کتاب جامع الفوائد به لحاظ اهمیت، اختصار، سادگى و جامعیت همواره مورد توجه بوده است. حکیم یوسفى ازچهره‌هاى پرکار و خوش ذوق و در عین حال دانشمند در عرصه دانش پزشکى است از این‌رو آثار او وخصوصاً جامع الفوائد بسیار قابل اعتنا و توجه است. پرداختن به درمان بسیارى از بیمارى‌ها، آمیختگى نثر و نظم و ترتیب معقول و مرسوم این اثر از امتیازات آن شمرده مى‌شود. دراین اثر علاج بیمارى‌هاى سر، چشم، گوش، لب، دهان، دندان، حلق، سینه و شش، معده، روده، مثانه، و امراضى که مخصوص مردان و امراضى که مخصوص زنان است به دقت بیان شده است. علاج گزیدن جانوران و کسى که او را زهر داده باشند، آخرین عناوین کتاب است. یوسف بن محمد ظاهراً از اهالی خواف خراسان بود که سال‌ها در هرات می‌زیست و سپس به هندوستان رفته و در دربار ظهیرالدین محمد بابرشاه و پسرش همایون‌شاه نیز هم‌ چنان مورد احترام و توجه بود و سمت دبیری در دربار او را داشت. پدرش محمد بن یوسف هروی پزشکی نامدار و صاحب تألیف است؛ بحر الجواهر را که فرهنگ واژه‌های پزشکی و زندگی‌نامه برخی از مشاهیر پزشکی است نگاشته‌ است. یوسفی هروی در هند از پزشکان و دبیران دربار ظهیرالدین بابر و سپس پسرش همایون گورکانی شد. یوسفی هروی از پدرش پرکارتر بود و چندین کتاب نوشت که محفوظ مانده‌ است و اهمیت او به ویژه در آن است که برای آسان کردن دانش پزشکی چندین منظومه سرود و در شعر نیز یوسفی تخلص می‌کرد.